The good, the bad and the Socialist – A report on the PvdA convention (in Greek)

Το συνέδριο των Εργατικών

Όταν έρχεσαι από την Ελλάδα του 2012, η επαφή με την ολλανδική πολιτική -και όχι μόνο- καθημερινότητα προκαλεί τουλάχιστον πολιτισμικό σοκ. Οι 400 περίπου σύνεδροι συζητούν, ψηφίζουν και αποφασίζουν με συνοπτικές διαδικασίες. Ο χρόνος ομιλίας είναι 3 λεπτά και οι ψηφοφορίες γίνονται ηλεκτρονικά. Η προεργασία έχει γίνει στις τοπικές οργανώσεις, δεν ήρθαν στο συνέδριο για group therapy. Άλλωστε, μιλούν για την οικονομική κρίση σαν ένα τρομακτικό παραμύθι. Γι’ αυτούς είναι κάπου εκεί έξω, όπου κάποιοι δυσκολεύονται να βρουν δουλειά και κάποιες κοινωνικές παροχές μειώνονται. Τόσο τους αφορά;

Μπαίνουν όμως στη διαδικασία να συζητήσουν για τη μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα -πώς θα γίνει λιγότερο σπάταλος και περισσότερο αποτελεσματικός, και τη διαμόρφωση μιας στρατηγικής για την εξωτερική πολιτική -πώς θα είναι και αριστερή και εθνικά συμφέρουσα. Οργάνωσαν δύο μέρες συνέδριο για αυτά τα δύο ψηφίσματα -αλήθεια εμείς τι συζητάμε στα κομματικά συνέδρια;

Όμως η κορυφαία επικοινωνιακά στιγμή του συνεδρίου ήταν η επικύρωση της εκλογής του νέου γενικού γραμματέα. Πρόκειται για την πιο χαρακτηριστική, εναλλακτική, αριστερή προσωπικότητα στο κόμμα, που θα προσπαθήσει να ξανακεντρίσει το ενδιαφέρον των ψηφοφόρων. Όπως κάθε σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, που σέβεται τον εαυτό του, όταν βρίσκεται στην αντιπολίτευση, αλλά τα ποσοστά του παραμένουν στάσιμα, οι Εργατικοί ενδίδουν στον πειρασμό της «αριστερής» τους πτέρυγας. Ο νέος «αριστερός» γραμματέας μαζί με τον παλιό «όχι και τόσο αριστερό» πρόεδρο θέλουν να πετύχουν το συνδυασμό: να κρατήσουν τις πολιτικές ισορροπίες και να κερδίσουν τις επόμενες εκλογές. Δεν έχουν πολύ χρόνο, οι εκλογές θα είναι μάλλον πρόωρες. Πράγμα καθόλου πρωτότυπο για τα ολλανδικά πολιτικά ήθη.

Ο καλός Εργατικός, ο κακός Εθνικιστής και ο Σοσιαλισμός που παίρνει τα πάνω του.

Πρόεδρος του κόμματος των Εργατικών είναι ο Job Cohen, ο οποιός προηγουμενως διετέλεσε δήμαρχος του Άμστερνταμ για 9 χρόνια (2001-2010). Όταν ο πρώην πρόεδρος των Εργατικών Wouter Bos έχασε τις εκλογές πρότεινε στον ήδη υπερδημοφιλή Cohen να αναλάβει τα ηνία του κόμματος, το οποίο και έγινε. Ο Cohen χαρακτηρίζεται από σχολιαστές ως ένας «ολίγον αυταρχικός αλλά πολύ φωτισμένος» πολιτικός άνδρας.

Wilders vs. Cohen

Ορκισμένος εχθρός πλέον του Cohen είναι ο ακροδεξιός Geert Wilders. Γνωστός για τις απόψεις του κατά του Ισλάμ, ο Wilders τώρα έχει γίνει ο νούμερο ένα πολέμιος ενάντια στην οικονομική στήριξη της Ελλάδας. Μάλιστα έχει αρνηθεί να ψηφίσει το τελευταίο πακέτο βοήθειας, «αναγκάζοντας» τον Cohen, ο οποίος είναι εκτός κυβέρνησης τώρα, να υπερψηφίσει με τους βουλευτές του και άλλους πρόθυμους το πακέτο οικονομικής βοήθειας, συμπληρώνοντας το «κενό» που άφησε ο Wilders. Ο Wilders έγινε πυρ και μανία και αποκάλεσε τον Cohen «το κανίς του πρωθυπουργού Rutte». Ο Cohen βγήκε στην αντεπίθεση με επίσης βαρείς χαρακτηρισμούς για τον Wilders και το γαϊτανάκι αυτό των αντεγκλίσεων χαρακτηρίζεται πλέον ως «ενοχλητικό και βαρετό» από τα ολλανδικά μέσα ενημέρωσης.

Η οικονομική βοήθεια για την Ελλάδα διχάζει λοιπόν και την ίδια την συντηρητική κυβέρνηση μειοψηφίας στην οποία συμμετέχουν οι Φιλελεύθεροι του πρωθυπουργού Mark Rutte (VVD), μαζί με τους Χριστιανοδημοκράτες (CDA) (οι οποίοι ηγούνταν του προηγούμενου κυβερνητικού συνασπισμού με τους Εργατικούς), και τον Wilders (PVV) ο οποίος όμως πατάει με το ένα πόδι στην κυβέρνηση. Δεν του δώσαν υπουργείο, αλλά ουσιαστικά στηρίζει την κυβέρνηση. Σε όλα εκτός από το Ελληνικό θέμα (και τις αλλαγές που προωθούν στο συνταξιοδοτικό τους). Το Ολλανδικό μεγαλείο: Ακροδεξιός που συμμετέχει (ολίγον) στην δεξιά κυβέρνηση συνεργασίας των Φιλελευθέρων και των Χριστιανοδημοκρατών, αντιτίθεται στην οικονομική βοήθεια προς την Ελλάδα και το κενό συμπληρώνει ο Σοσιαλδημοκράτης που αντιπολιτεύεται ουσιαστικά την κυβέρνηση αλλά την στηρίζει όπου χρειάζεται. Άλλη μια απόδειξη του πόσο η κρίση έχει θολώσει τις ιδεολογικές γραμμές και έχει φέρει τα πάνω-κάτω, ή μάλλον τα αριστερά-στα δεξιά και τούμπαλιν.

Αμφίβολο παραμένει αν το ολλανδικό κοινοβούλιο θα υπερψηφίσει τη νέα δανειακή σύμβαση για την Ελλάδα. Άλλη μια ευκαιρία να κονταροχτυπηθούνε ο καλός Cohen με τον κακό Wilders. Ρυθμιστής των εξελίξεων δεν είναι πλέον μόνο ο Wilders (όπως καυχόταν μέχρι τώρα), αλλά μάλλον ούτε και ο Cohen, αφού βρίσκεται ακόμα στην αντιπολίτευση. Και αν τελικά η αντιπαράθεση φτάσει στα άκρα και βρεθούνε σε αδιέξοδο, τότε οι εκλογές θα έρθουν ακόμα πιο κοντά, κάτι που επιζητά ίσως ο Cohen αλλά όχι και ο Wilders.

Εκλογές εδώ και τώρα;

Τα τελευταία δημοσκοπικά δεδομένα δείχνουν μέχρι τώρα πτώση των Εργατικών και ακόμα μεγαλύτερη πτώση στα ποσοστά της ακροδεξιάς. Βέβαια, για μια χώρα με παράδοση στις κυβερνήσεις συνεργασίας, και το τρίτο και το τέταρτο και το πέμπτο ίσως σε δύναμη κόμμα μπορεί να βρεθεί εντός κυβέρνησης. Εκτός αν πρόκειται για το κόμμα του Wilders, το οποίο ενώ είχε πάρει πολύ υψηλά ποσοστά στις προηγούμενες εκλογές, δεν κατάφερε, μετά από έντονες αντιδράσεις των αριστερων κομμάτων, των Χριστιανοδημοκρατών αλλά και της Βασίλισσας Βεατρίκης, να μπει στην κυβέρνηση ως ισότιμο μέλος. Τα τελευταία νέα μιλούν για διάθεση του κυβερνητικού σχηματισμού να αποβάλει από τις τάξεις του το κόμμα του Wilders για να βρει άλλον πρόθυμο συναίτερο. Αυτό όμως μπορεί να γίνει μόνο με πρόωρες εκλογές.

Αν γινόταν εκλογές τώρα, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ούτε το VVD του Rutte θα ερχόταν πρώτο κόμμα. Αυτοί που φαίνονται να κερδίζουν την πρωτιά, υπερδιπλασιάζοντας τη δύναμη τους, είναι οι Σοσιαλιστές του SP. Πρόκειται για ένα κόμμα που βρίσκεται αριστερότερα των Εργατικών (παλιότερα, μέχρι το 1972, λεγόταν Κομμουνιστικό Κόμμα Ολλανδίας), και έχει κατα καιρούς κερδίσει την εμπιστοσύνη των Ολλανδών με προοδευτικό, αριστερό αλλά και πατριωτικό μανιφέστο. Αυτά βλέπουν οι Εργατικοί και εκλέγουν γενικό γραμματέα από τις αριστερές τους τάξεις.

Πολλοί λένε ότι ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για τους Σοσιαλιστές, όπως ακριβώς λέγανε και για τους Φιλελεύθερους του Rutte στις προηγούμενες εκλογές. Σύμφωνα με τα εκλογικά δεδομένα μέχρι σήμερα οι Ολλανδοί φαίνεται να θέλουν να μοιράζουν την εξουσία, να δίνουν σε όλους, με μια περίεργη σειρά, τη δυνατότητα να κυβερνήσουν και να αποδείξουν αν μπορούν να το κάνουν, αν μπορούν στην ουσία να συνεννοηθούν.

Ιδέα μου είναι, ή μήπως οι ζυμώσεις αυτές στην ολλανδική πολιτική σκηνή μοιάζουν κάπως και με τις ελληνικές πολιτικές ζυμώσεις; Εκλογές μυρίζει και εδώ και εκεί. Πρόωρες και εδώ και εκεί. Και πολλοί είναι και οι Έλληνες πολιτικοί που το παίζουν ρυθμιστές των εξελίξεων πάνω στο μπάχαλο που γεννά η κρίση.

Πάντως, παρ’ ότι οι χειρισμοί των πολιτικών σε καιρό κρίσης μοιάζουν, σε σύγκριση με τα ελληνικά δεδομένα οι διαφορές παραμένουν τεραστιες σε ότι τουλάχιστον αφορά στη λειτουργία του πολιτικού συστήματος. Στην Ολλανδία το σύστημα μοιάζει να λειτουργεί προς οφελος της χωρας, ενω στην Έλλαδα προς όφελος των πολιτικών και των οπαδών τους. Πιο συγκεκριμένα, διαφορές υπάρχουν και στη λειτουργία των κομμάτων και τον ουσιαστικό πολιτικό διάλογο που διεξάγεται στους κόλπους τους, όπως φάνηκε και από την σύντομη επίσκεψη μου στο συνέδριο των Ολλανδών Εργατικών.

Nikko Koulousios